Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

pecunia (numeranda

  • 1 bezahlen

    bezahlen, I) eine Geldsumme, einen Preis etc.: pendĕre. – pensitare (gewöhnlich b., zu bezahlen pflegen, z. B. vectigalia). – numerare (aufzählen, s. »auszahlen« die Synon.). – solvere. exsolvere. persolvere (ablösen, abtragen). – expedire (erledigen. eine Schuld. einen Schuldposten, nomen). – bar b., s. bar: etwas zu b. haben, alqd debere (z. B. decumas). – Dah. »bezahlen« absol., solvere pecuniam (das Geld entrichten). – solvere, reddere debitum (seine Schuld entrichten). – b. können, esse solvendo: nicht b. können, non esse solvendo od. ad solvendum. – II) eine Ware, eine Leistung etc.: solvere pro alqa re (z. B. das Getreide, pro frumento empto: den Fuhrlohn, pro vectura). – numerare pretium alcis rei (den Preis von etw. aufzählen, z. B. fundi protinus [sogleich]). – lo u. so viel b. für etwas, alqd emere mit Genet. od. Abl. des Preises (z. B. was soll ich dafür b.? quanti hoc mihi emptum est?): bar b., s. bar: etw. teuer b., magno emere: etwas zu teuer b., male emere: sich etwas b. lassen. pecuniam accipere pro alqa re: sich etwas teuer b. lassen, avarestatuere pretium alcis rei: sich den Unterricht b. lassen, mercede docere; mercedem ab discipulis acceptare. – etw. mit dem Leben b., capite luere. – III) eine Person: solvere alqm (sich von einem Gläubiger losmachen). – dimittere alqm (befriedigt entlassen). – satis facere alci (durch Bezahlung Genüge leisten). – er hat mich richtig bezahlt, recte, quod debuit, solvit. – Sprichw., mit gleicher Münze b., s. gleich. – Bezahlen, das, s. Bezahlung, die. – Bezahler, ein guter, säumiger, schlechter, bonum, lentum, malum nomen: ein säumiger B., der allerhand Ausflüchte macht, lentus infitiator. Bezahlung, die, I) das Bezahlen: solutio (z. B. nominis [Schuldposten]), debiti, rerum creditarum). – satisfactio (Befriedigung eines Gläubigers, ICt.). – numeratio (Auszahlung, bare Bezahlung; vgl. »bar«). – zur B. der Schulden nicht hinreichen, aeri alieno non sufficere: jmdm. etw. gegen B. liefern, alqd emptum alci dare. – II) das zu bezahlende od. schon bezahlte Geld: pecunia (numeranda oder numerata). – bare B., s. bar: als B. annehmen, in solutum accipere.

    deutsch-lateinisches > bezahlen

  • 2 Fortuna

    fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).
    I.
    In gen.:

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

    Cic. Div. 2, 6, 15:

    si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

    id. ib. 2, 7, 18 sq.:

    sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

    id. Att. 14, 11, 1:

    vir ad casum fortunamque felix,

    id. Font. 15 fin.:

    si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

    id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

    (bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

    id. Lael. 6, 20:

    adversante fortuna,

    id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

    quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

    id. Att. 9, 6, 4:

    fortunae rotam pertimescere,

    id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

    prospera adversave fortuna,

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

    id. Pis. 16, 38:

    integra fortuna (opp. afflicta),

    id. Sull. 31 fin.:

    florentissima (opp. durior),

    id. Att. 10, 4, 4:

    non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

    id. Rep. 1, 4:

    optima,

    id. ib. 3, 17 fin.:

    rei publicae fortuna fatalis,

    id. Sest. 7, 17:

    belli,

    Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

    se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

    Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

    fortuna miserrima tuta est,

    Ov. P. 2, 2, 31:

    fortuna meliores sequitur,

    Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin.
    B.
    Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

    nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

    id. Pers. 4, 3, 47:

    quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

    Cic. N. D. 3, 24, 61:

    heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

    Hor. S. 2, 8, 61:

    saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

    id. ib. 2, 2, 126:

    Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    Fortunae in gremio sedens,

    id. Div. 2, 41, 85 sq.:

    bona Fortuna,

    id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

    Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

    Plaut. Rud. 2, 6, 17:

    mala Fortuna,

    Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

    v. fors: Fortunae filius,

    child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.
    II.
    In partic.
    A.
    Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.
    1.
    For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

    reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

    Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

    judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

    id. N. D. 3, 36, 88:

    diuturna cum fortuna,

    id. Div. 1, 20, 39:

    superbum se praebuit in fortuna,

    id. Att. 8, 4, 1:

    non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    id. Lael. 15, 54:

    a fortuna deseri,

    Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

    fortunam sibi facere,

    id. 39, 40, 4; cf.:

    fortunam sequi,

    Tac. H. 4, 78:

    habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

    Caes. B. C. 3, 73, 3:

    dum fortuna fuit,

    Verg. A. 3, 16:

    deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

    Hor. A. P. 201:

    ut tu fortunam, sic nos te feremus,

    id. Ep. 1, 8, 17:

    venimus ad summum fortunae,

    id. ib. 2, 1, 32:

    ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

    id. ib. 1, 12, 9:

    occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

    id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,
    b.
    Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—
    2.
    For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

    Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

    Hor. C. 3, 3, 62:

    ut arte Emendaturus fortunam,

    id. S. 2, 8, 85.—
    B.
    = condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

    a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

    Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

    in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

    id. Mil. 34, 92:

    (Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

    id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

    so corresp. to condicio,

    Quint. 3, 8, 50:

    Aedui queruntur fortunae commutationem,

    Caes. B. G. 7, 63:

    ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

    Cic. Pis. 22, 52:

    homines infimā fortunā,

    id. Fin. 5, 19, 52:

    inferiorem esse fortunā,

    id. Fam. 13, 5, 2:

    spes amplificandae fortunae,

    id. Lael. 16, 59:

    cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

    lot, share, Ov. M. 5, 368:

    Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

    opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

    quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

    Ter. Phorm. 1, 4, 23:

    omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

    id. And. 1, 1, 71:

    ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

    Cic. Tusc. 5, 39, 115:

    et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

    id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—
    2.
    Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.
    (α).
    Plur.:

    tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    bona fortunaeque,

    id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

    pecunia fortunaeque,

    id. Rosc. Am. 3, 7:

    fortunas morte dimittere,

    id. Tusc. 1, 6, 12:

    et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

    id. Rep. 2, 19:

    fortunis sociorum consumptis,

    Caes. B. G. 1, 11 fin.:

    fortunarum pericula,

    Quint. 4, 2, 122.—
    (β).
    Sing.:

    quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

    Hor. Ep. 1, 5, 12:

    nec mea concessa est aliis fortuna,

    Ov. Tr. 5, 2, 57:

    adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

    Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

    de fortuna, qua uterque abundabat,

    Quint. 6, 1, 50:

    fortunam in nominibus habere,

    Dig. 4, 7, 40 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > Fortuna

  • 3 fortuna

    fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).
    I.
    In gen.:

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

    Cic. Div. 2, 6, 15:

    si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

    id. ib. 2, 7, 18 sq.:

    sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

    id. Att. 14, 11, 1:

    vir ad casum fortunamque felix,

    id. Font. 15 fin.:

    si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

    id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

    (bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

    id. Lael. 6, 20:

    adversante fortuna,

    id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

    quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

    id. Att. 9, 6, 4:

    fortunae rotam pertimescere,

    id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

    prospera adversave fortuna,

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

    id. Pis. 16, 38:

    integra fortuna (opp. afflicta),

    id. Sull. 31 fin.:

    florentissima (opp. durior),

    id. Att. 10, 4, 4:

    non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

    id. Rep. 1, 4:

    optima,

    id. ib. 3, 17 fin.:

    rei publicae fortuna fatalis,

    id. Sest. 7, 17:

    belli,

    Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

    se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

    Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

    fortuna miserrima tuta est,

    Ov. P. 2, 2, 31:

    fortuna meliores sequitur,

    Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin.
    B.
    Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

    nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

    id. Pers. 4, 3, 47:

    quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

    Cic. N. D. 3, 24, 61:

    heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

    Hor. S. 2, 8, 61:

    saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

    id. ib. 2, 2, 126:

    Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    Fortunae in gremio sedens,

    id. Div. 2, 41, 85 sq.:

    bona Fortuna,

    id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

    Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

    Plaut. Rud. 2, 6, 17:

    mala Fortuna,

    Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

    v. fors: Fortunae filius,

    child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.
    II.
    In partic.
    A.
    Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.
    1.
    For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

    reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

    Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

    judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

    id. N. D. 3, 36, 88:

    diuturna cum fortuna,

    id. Div. 1, 20, 39:

    superbum se praebuit in fortuna,

    id. Att. 8, 4, 1:

    non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    id. Lael. 15, 54:

    a fortuna deseri,

    Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

    fortunam sibi facere,

    id. 39, 40, 4; cf.:

    fortunam sequi,

    Tac. H. 4, 78:

    habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

    Caes. B. C. 3, 73, 3:

    dum fortuna fuit,

    Verg. A. 3, 16:

    deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

    Hor. A. P. 201:

    ut tu fortunam, sic nos te feremus,

    id. Ep. 1, 8, 17:

    venimus ad summum fortunae,

    id. ib. 2, 1, 32:

    ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

    id. ib. 1, 12, 9:

    occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

    id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,
    b.
    Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—
    2.
    For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

    Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

    Hor. C. 3, 3, 62:

    ut arte Emendaturus fortunam,

    id. S. 2, 8, 85.—
    B.
    = condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

    a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

    Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

    in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

    id. Mil. 34, 92:

    (Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

    id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

    so corresp. to condicio,

    Quint. 3, 8, 50:

    Aedui queruntur fortunae commutationem,

    Caes. B. G. 7, 63:

    ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

    Cic. Pis. 22, 52:

    homines infimā fortunā,

    id. Fin. 5, 19, 52:

    inferiorem esse fortunā,

    id. Fam. 13, 5, 2:

    spes amplificandae fortunae,

    id. Lael. 16, 59:

    cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

    lot, share, Ov. M. 5, 368:

    Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

    opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

    quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

    Ter. Phorm. 1, 4, 23:

    omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

    id. And. 1, 1, 71:

    ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

    Cic. Tusc. 5, 39, 115:

    et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

    id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—
    2.
    Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.
    (α).
    Plur.:

    tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    bona fortunaeque,

    id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

    pecunia fortunaeque,

    id. Rosc. Am. 3, 7:

    fortunas morte dimittere,

    id. Tusc. 1, 6, 12:

    et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

    id. Rep. 2, 19:

    fortunis sociorum consumptis,

    Caes. B. G. 1, 11 fin.:

    fortunarum pericula,

    Quint. 4, 2, 122.—
    (β).
    Sing.:

    quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

    Hor. Ep. 1, 5, 12:

    nec mea concessa est aliis fortuna,

    Ov. Tr. 5, 2, 57:

    adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

    Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

    de fortuna, qua uterque abundabat,

    Quint. 6, 1, 50:

    fortunam in nominibus habere,

    Dig. 4, 7, 40 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > fortuna

  • 4 fortunae

    fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).
    I.
    In gen.:

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

    Cic. Div. 2, 6, 15:

    si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

    id. ib. 2, 7, 18 sq.:

    sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

    id. Att. 14, 11, 1:

    vir ad casum fortunamque felix,

    id. Font. 15 fin.:

    si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

    id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

    (bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

    id. Lael. 6, 20:

    adversante fortuna,

    id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

    quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

    id. Att. 9, 6, 4:

    fortunae rotam pertimescere,

    id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

    prospera adversave fortuna,

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

    id. Pis. 16, 38:

    integra fortuna (opp. afflicta),

    id. Sull. 31 fin.:

    florentissima (opp. durior),

    id. Att. 10, 4, 4:

    non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

    id. Rep. 1, 4:

    optima,

    id. ib. 3, 17 fin.:

    rei publicae fortuna fatalis,

    id. Sest. 7, 17:

    belli,

    Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

    se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

    Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

    fortuna miserrima tuta est,

    Ov. P. 2, 2, 31:

    fortuna meliores sequitur,

    Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin.
    B.
    Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

    nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

    id. Pers. 4, 3, 47:

    quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

    Cic. N. D. 3, 24, 61:

    heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

    Hor. S. 2, 8, 61:

    saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

    id. ib. 2, 2, 126:

    Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    Fortunae in gremio sedens,

    id. Div. 2, 41, 85 sq.:

    bona Fortuna,

    id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

    Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

    Plaut. Rud. 2, 6, 17:

    mala Fortuna,

    Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

    v. fors: Fortunae filius,

    child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.
    II.
    In partic.
    A.
    Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.
    1.
    For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

    reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

    Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

    judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

    id. N. D. 3, 36, 88:

    diuturna cum fortuna,

    id. Div. 1, 20, 39:

    superbum se praebuit in fortuna,

    id. Att. 8, 4, 1:

    non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    id. Lael. 15, 54:

    a fortuna deseri,

    Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

    fortunam sibi facere,

    id. 39, 40, 4; cf.:

    fortunam sequi,

    Tac. H. 4, 78:

    habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

    Caes. B. C. 3, 73, 3:

    dum fortuna fuit,

    Verg. A. 3, 16:

    deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

    Hor. A. P. 201:

    ut tu fortunam, sic nos te feremus,

    id. Ep. 1, 8, 17:

    venimus ad summum fortunae,

    id. ib. 2, 1, 32:

    ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

    id. ib. 1, 12, 9:

    occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

    id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,
    b.
    Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—
    2.
    For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

    Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

    Hor. C. 3, 3, 62:

    ut arte Emendaturus fortunam,

    id. S. 2, 8, 85.—
    B.
    = condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

    a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

    Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

    in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

    id. Mil. 34, 92:

    (Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

    id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

    so corresp. to condicio,

    Quint. 3, 8, 50:

    Aedui queruntur fortunae commutationem,

    Caes. B. G. 7, 63:

    ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

    Cic. Pis. 22, 52:

    homines infimā fortunā,

    id. Fin. 5, 19, 52:

    inferiorem esse fortunā,

    id. Fam. 13, 5, 2:

    spes amplificandae fortunae,

    id. Lael. 16, 59:

    cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

    lot, share, Ov. M. 5, 368:

    Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

    opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

    quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

    Ter. Phorm. 1, 4, 23:

    omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

    id. And. 1, 1, 71:

    ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

    Cic. Tusc. 5, 39, 115:

    et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

    id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—
    2.
    Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.
    (α).
    Plur.:

    tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    bona fortunaeque,

    id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

    pecunia fortunaeque,

    id. Rosc. Am. 3, 7:

    fortunas morte dimittere,

    id. Tusc. 1, 6, 12:

    et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

    id. Rep. 2, 19:

    fortunis sociorum consumptis,

    Caes. B. G. 1, 11 fin.:

    fortunarum pericula,

    Quint. 4, 2, 122.—
    (β).
    Sing.:

    quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

    Hor. Ep. 1, 5, 12:

    nec mea concessa est aliis fortuna,

    Ov. Tr. 5, 2, 57:

    adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

    Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

    de fortuna, qua uterque abundabat,

    Quint. 6, 1, 50:

    fortunam in nominibus habere,

    Dig. 4, 7, 40 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > fortunae

  • 5 numeratum

    1.
    nŭmĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [numerus], to count, reckon, number (syn. recenseo).
    I.
    Lit.:

    si singulos numeremus in singulas (civitates),

    Cic. Rep. 3, 4, 7: ea, si ex reis numeres, innumerabilia sunt;

    si ex rebus, modica,

    id. de Or. 2, 32, 137:

    numerare per digitos,

    Ov. F. 3, 123:

    votaque pro dominā vix numeranda facit,

    that can hardly be counted, almost innumerable, Tib. 4, 4, 12:

    amores divūm numerare,

    Verg. G. 4, 347:

    pecus,

    id. E. 3, 34:

    viros,

    Sil. 7, 51:

    milites,

    Luc. 3, 285:

    aureos voce digitisque numerare,

    Suet. Claud. 21:

    numera sestertia qumque omnibus in rebus—numerentur deinde labores,

    Juv. 9, 41 sq.: numera senatum, said to the consul by a senator opposed to a bill, and who considered that there was not a quorum of senators present; like the phrase to demand a call of the House, Paul. ex Fest. p. 170 Müll.:

    ne quid ad senatum consule! aut numera,

    Cic. Att. 5, 4, 2 Orell. N. cr.: posset rem impedire, si, ut numerarentur, postularet, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2 (cf. also Plin. Pan. 76).—In law, of days granted for deliberation, etc.:

    continui dies numerantur,

    Gai. Inst. 2, 173; cf.:

    tempus numeratur,

    id. ib. 2, 172.—
    B.
    In partic., of money, to count out, pay out, pay:

    stipendium numerare militibus,

    Cic. Pis. 36, 88:

    pecuniam de suo,

    id. Att. 16, 16, A, § 5; id. Fl. 19, 44; Nep. Ep. 3, 6:

    talenta,

    Suet. Caes. 4:

    aliquid usurae nomine,

    id. ib. 42:

    alicui pensionem,

    Liv. 29, 16:

    magnam pecuniam numerare,

    Caes. B. C. 3, 3.— Absol., Plaut. As. Perioch. 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    To reckon, number as one's own, i. e. to have, possess (rare):

    donec eris felix, multos numerabis amicos,

    Ov. Tr. 1, 9, 5:

    triumphos,

    Juv. 6, 169:

    tum licet a Pico numeres genus,

    id. 8, 131:

    veterani tricena aut supra stipendia numerantes,

    Tac. A. 1, 35.—
    B.
    To account, reckon, esteem, consider as any thing.—With two acc.:

    Sulpicium accusatorem suum numerabat, non competitorem,

    Cic. Mur. 24, 49:

    hos non numero consulares,

    id. Fam. 12, 2, 3:

    stellas singulas numeras deos,

    id. N. D. 3, 16, 40; id. Phil. 13, 4, 7:

    quae isti bona numerant,

    id. Tusc. 5, 15, 44; cf.:

    sapientes cives, qualem me et esse et numerari volo,

    id. Fam. 1, 9, 18:

    is prope alter Timarchides numerabatur,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    numerare aliquid beneficii loco,

    id. Fam. 2, 6, 1:

    mors in beneficii parte (al. partem) numeretur,

    id. Phil. 11, 1, 3:

    voluptatem nullo loco,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    aliquid in bonis,

    id. Leg. 2, 5, 12; id. Fin. 1, 9, 31:

    aliquid in actis,

    id. Phil. 1, 8, 19:

    Herennius in mediocribus oratoribus numeratus est,

    id. Brut. 45, 166:

    aliquem in septem (sc. sapientibus),

    id. Par. 1, 1, 8.—With inter:

    ipse honestissimus inter suos numerabatur,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    aliquem inter decemviros,

    Liv. 3, 35, 3:

    quae jactura inter damna numerata non est,

    Just. 2, 5, 11; Lact. 2, 12, 4; Val. Max. 1, 6, 11:

    numerabatur inter ostenta deminutus magistratuum numerus,

    Tac. A. 12, 64; id. G. 29; id. Or. 12; Plin. Ep. 4, 15, 1; 5, 3, 6; Quint. 3, 7, 18 al.:

    inter amicos,

    Ov. P. 4, 9, 35:

    aliquem post aliquem,

    Tac. H. 1, 77:

    Thucydides numquam est numeratus orator,

    Cic. Brut. 45, 166.—Hence, nŭmĕrātus, a, um, P. a., counted out, paid down:

    argentum,

    Plaut. Pers. 4, 3, 57; hence, in ready money, in cash:

    hic sunt quinque argenti lectae numeratae minae,

    id. Ps. 4, 7, 50:

    duo talenta argenti numerata,

    id. As. 1, 3, 41:

    (vendidit aedis) praesentariis Argenti minis numeratis,

    id. Trin. 4, 3, 75:

    dos uxoris numerata,

    Cic. Caecin. 4, 11:

    pecunia,

    id. Fl. 32, 80.—Hence, subst.: nŭmĕrātum, i, n., ready money, cash: quae tua est suavitas nolles a me hoc tempore aestimationem accipere;

    nam numeratum, si cuperem, non haberem,

    Cic. Fam. 5, 20, 9:

    ut numerato malim quam aestimatione,

    id. Att 12, 25, 1; Liv. 36, 21 fin.; Hor. Ep. 2, 2, 166: in numerato, in ready money:

    testamento edixit relinquere in numerato HS DC,

    Plin. 33, 10, 47, § 135:

    proferre in numerato,

    id. 33, 3, 17, § 55; Gai. Inst. 2, 196; 3, 141.— Hence,
    B.
    Trop.: in numerato habere, to have in readiness (a phrase of Augustus):

    dictum est de actore facile dicente ex tempore, ingenium eum in numerato habere,

    Quint. 6, 3, 111; cf. Sen. Contr. 2, 13 fin.
    2.
    nŭmĕrō, adv., v. numerus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > numeratum

  • 6 numero

    1.
    nŭmĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [numerus], to count, reckon, number (syn. recenseo).
    I.
    Lit.:

    si singulos numeremus in singulas (civitates),

    Cic. Rep. 3, 4, 7: ea, si ex reis numeres, innumerabilia sunt;

    si ex rebus, modica,

    id. de Or. 2, 32, 137:

    numerare per digitos,

    Ov. F. 3, 123:

    votaque pro dominā vix numeranda facit,

    that can hardly be counted, almost innumerable, Tib. 4, 4, 12:

    amores divūm numerare,

    Verg. G. 4, 347:

    pecus,

    id. E. 3, 34:

    viros,

    Sil. 7, 51:

    milites,

    Luc. 3, 285:

    aureos voce digitisque numerare,

    Suet. Claud. 21:

    numera sestertia qumque omnibus in rebus—numerentur deinde labores,

    Juv. 9, 41 sq.: numera senatum, said to the consul by a senator opposed to a bill, and who considered that there was not a quorum of senators present; like the phrase to demand a call of the House, Paul. ex Fest. p. 170 Müll.:

    ne quid ad senatum consule! aut numera,

    Cic. Att. 5, 4, 2 Orell. N. cr.: posset rem impedire, si, ut numerarentur, postularet, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2 (cf. also Plin. Pan. 76).—In law, of days granted for deliberation, etc.:

    continui dies numerantur,

    Gai. Inst. 2, 173; cf.:

    tempus numeratur,

    id. ib. 2, 172.—
    B.
    In partic., of money, to count out, pay out, pay:

    stipendium numerare militibus,

    Cic. Pis. 36, 88:

    pecuniam de suo,

    id. Att. 16, 16, A, § 5; id. Fl. 19, 44; Nep. Ep. 3, 6:

    talenta,

    Suet. Caes. 4:

    aliquid usurae nomine,

    id. ib. 42:

    alicui pensionem,

    Liv. 29, 16:

    magnam pecuniam numerare,

    Caes. B. C. 3, 3.— Absol., Plaut. As. Perioch. 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    To reckon, number as one's own, i. e. to have, possess (rare):

    donec eris felix, multos numerabis amicos,

    Ov. Tr. 1, 9, 5:

    triumphos,

    Juv. 6, 169:

    tum licet a Pico numeres genus,

    id. 8, 131:

    veterani tricena aut supra stipendia numerantes,

    Tac. A. 1, 35.—
    B.
    To account, reckon, esteem, consider as any thing.—With two acc.:

    Sulpicium accusatorem suum numerabat, non competitorem,

    Cic. Mur. 24, 49:

    hos non numero consulares,

    id. Fam. 12, 2, 3:

    stellas singulas numeras deos,

    id. N. D. 3, 16, 40; id. Phil. 13, 4, 7:

    quae isti bona numerant,

    id. Tusc. 5, 15, 44; cf.:

    sapientes cives, qualem me et esse et numerari volo,

    id. Fam. 1, 9, 18:

    is prope alter Timarchides numerabatur,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    numerare aliquid beneficii loco,

    id. Fam. 2, 6, 1:

    mors in beneficii parte (al. partem) numeretur,

    id. Phil. 11, 1, 3:

    voluptatem nullo loco,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    aliquid in bonis,

    id. Leg. 2, 5, 12; id. Fin. 1, 9, 31:

    aliquid in actis,

    id. Phil. 1, 8, 19:

    Herennius in mediocribus oratoribus numeratus est,

    id. Brut. 45, 166:

    aliquem in septem (sc. sapientibus),

    id. Par. 1, 1, 8.—With inter:

    ipse honestissimus inter suos numerabatur,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    aliquem inter decemviros,

    Liv. 3, 35, 3:

    quae jactura inter damna numerata non est,

    Just. 2, 5, 11; Lact. 2, 12, 4; Val. Max. 1, 6, 11:

    numerabatur inter ostenta deminutus magistratuum numerus,

    Tac. A. 12, 64; id. G. 29; id. Or. 12; Plin. Ep. 4, 15, 1; 5, 3, 6; Quint. 3, 7, 18 al.:

    inter amicos,

    Ov. P. 4, 9, 35:

    aliquem post aliquem,

    Tac. H. 1, 77:

    Thucydides numquam est numeratus orator,

    Cic. Brut. 45, 166.—Hence, nŭmĕrātus, a, um, P. a., counted out, paid down:

    argentum,

    Plaut. Pers. 4, 3, 57; hence, in ready money, in cash:

    hic sunt quinque argenti lectae numeratae minae,

    id. Ps. 4, 7, 50:

    duo talenta argenti numerata,

    id. As. 1, 3, 41:

    (vendidit aedis) praesentariis Argenti minis numeratis,

    id. Trin. 4, 3, 75:

    dos uxoris numerata,

    Cic. Caecin. 4, 11:

    pecunia,

    id. Fl. 32, 80.—Hence, subst.: nŭmĕrātum, i, n., ready money, cash: quae tua est suavitas nolles a me hoc tempore aestimationem accipere;

    nam numeratum, si cuperem, non haberem,

    Cic. Fam. 5, 20, 9:

    ut numerato malim quam aestimatione,

    id. Att 12, 25, 1; Liv. 36, 21 fin.; Hor. Ep. 2, 2, 166: in numerato, in ready money:

    testamento edixit relinquere in numerato HS DC,

    Plin. 33, 10, 47, § 135:

    proferre in numerato,

    id. 33, 3, 17, § 55; Gai. Inst. 2, 196; 3, 141.— Hence,
    B.
    Trop.: in numerato habere, to have in readiness (a phrase of Augustus):

    dictum est de actore facile dicente ex tempore, ingenium eum in numerato habere,

    Quint. 6, 3, 111; cf. Sen. Contr. 2, 13 fin.
    2.
    nŭmĕrō, adv., v. numerus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > numero

См. также в других словарях:

  • MULTA — proprie in auction ibus, quod addebatur ad priorem licitationem, cum ementes inter se contenderent et alii alios multarent pecuniâ, Graece ἐπιτίμιον, πρόςτιμον, τίμημα, ξημία. Hinc pro pecuniaria poena vox sumi coepit; quia multa, Graece πολλὴ,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • SECTOR — Asconio etstimator fuit ac redemptor bonorum damnati atque proscripti. Aestimabat nempe quanti essent, et redimebat ab his, qui sectionem vendebant, ut, quod pactum esset, illis redderet in pecunia, quod in rebus aut iure earum persequendarum… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»